Kindermishandeling: spontane onthullingen bij hulpverleners
In de wetenschappelijke literatuur zien we dat vele kinderen met hun onthullingen inzake mishandeling wachten tot ze volwassen zijn. Ondanks het feit dat onthulling in de kindertijd kan plaatsvinden, is uitstel een veel voorkomend fenomeen. Rapportering naar de autoriteiten toe, inclusief politie en hulpverleners, wordt veeleer als een uitzondering beschouwd dan als een stap in het onthullingsproces.
De mate waarin het slachtoffer wil vertellen, maar de onthulling uitstelt, had een voorspellende waarde inzake traumatische symptomatologie, eerder dan het vertellen op zich. Het verzwijgen is dus een kritische variabele of voorspeller van traumatische symptomatologie.
Er zijn slechts een beperkt aantal studies betreffende de ervaringen van kinderen en hun onthullingen in het hulpverleningstraject. Slechts een minderheid gaat over tot onthullingen tegenover hulpverleners. Die hebben blijkbaar een negatieve reputatie die afremmend werkt. Hulpverleners falen in het naar de kern gaan van de problematiek en in het stellen van de juiste vragen.
Professionelen die inzake mishandeling met kinderen werken, hebben een essentiële rol, zowel voorafgaand aan als na de onthulling. Als kinderen denken dat hun onthulling op een positieve reactie mag rekenen (geloofd worden, ondersteund worden, aandacht krijgen), kan hen dat aansporen om tot onthulling over te gaan en deze ook als positiever te zien.
Er zijn vele drempels te overwinnen vooraleer men kan melden. Een kindgerichte attitude is belangrijk, maar ook het beschikken over de juiste sociale vaardigheden om met kinderen en hun ouders over heikele onderwerpen te spreken. De attitude om kindermishandeling te kunnen, durven en willen zien is niet vanzelfsprekend. De eigen attitude ten aanzien van culturen, opvoedingsgewoonten, agressie, seksualiteit en privacy kan een blinde vlek vormen. In de opleidingen van diverse beroepsgroepen die met kinderen te maken hebben, is het onderwerp signalering nog maar spaarzaam aanwezig. Met name de training van sociale en communicatieve vaardigheden in verband met het bespreekbaar maken van kindermishandeling, staat nog in zijn kinderschoenen. Daarbij is er de cruciale plaats die onthullingen innemen en de noodzaak om deze zo te capteren dat hulpverleners kinderen een legale stem kunnen geven. De mate van vertrouwen die kinderen hierbij aan hulpverleners schenken is essentieel.
Stefaan Boel – klinisch psycholoog, kinderpsycholoog, integratief psychotherapeut, werkzaam bij P&P Consult-NPC www.psycon.be
